W dniach 24-30 kwietnia obchodzimy Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), realizowana i koordynowana na poziomie lokalnym przez poszczególne państwa. Celem akcji jest zwiększenie wiedzy na temat korzyści wynikających ze szczepień oraz ryzyka związanego ze spadkiem osób zaszczepionych.

Pandemia COVID- 19 doprowadziła do spadku wskaźników szczepień dzieci w wielu krajach,  a dostęp do szczepień na Ukrainie wciąż pozostaje zakłócony przez wojnę. Poprawa sytuacji i przywrócenie bezpiecznego stanu w całej Europie stanowią wyzwania, które sprawiają, że znaczenie powszechnego dostępu do szczepionek jest większe niż kiedykolwiek.

Pamiętajmy:

• Szczepienia ratują życie.
• Epidemie chorób zakaźnych nadal stanowią poważne zagrożenie, także dla Europejczyków.
• Powikłania chorób, którym można zapobiegać za pomocą szczepień ochronnych, wciąż grożą śmiercią – szczególnie małym dzieciom.
• Szczepienia eliminują groźne choroby z naszego otoczenia.
• Szczepienia są tańsze niż leczenie powikłań chorób zakaźnych.
• Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne.

Dlaczego warto się szczepić?

Szczepienia ochronne to najskuteczniejszy (biorąc pod uwagę odsetek zachorowań, których można uniknąć szczepiąc całą populację) i najbardziej efektywny sposób zapobiegania wielu chorobom zakaźnym. Szczepiąc siebie i swoich bliskich chronimy przed ciężkimi zachorowaniami także te osoby, których nie można zaszczepić z przyczyn medycznych.

W przeszłości wielu ludzi umierało na choroby, którym obecnie możemy zapobiegać dzięki szczepieniom. Częściej występowały też powikłania po chorobach, takie jak: ślepota po odrze, wrodzona głuchota, zaćma. Wiele osób urodzonych przed 1960 r. pamięta, że poliomyelitis – nagminne porażenie dziecięce, zwane inaczej chorobą Heinego-Medina – było główną przyczyną zgonów, paraliżu i trwałej niepełnosprawności na świecie. Przed laty powszechnie występowały zachorowania na błonicę – ciężką chorobę, która budziła ogromny lęk ponieważ pociągała za sobą śmierć tysięcy dzieci i nazywana była „duszącym aniołem”. W latach 50-tych XX wieku nawet do 3000 dzieci umierało każdego roku z powodu błonicy w Polsce. Po wprowadzeniu szczepień przeciw błonicy dla wszystkich dzieci w 1954 r. stopniowo obserwowano zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów. Od 2001 roku w Polsce nie odnotowano żadnego przypadku błonicy.

Czym jest szczepienie?

Szczepienie polega na podaniu pacjentowi (przez uprawniony do tego personel medyczny) szczepionki przeciw chorobie zakaźnej, by organizm pacjenta się na nią uodpornił. Szczepienie ochronne jest świadczeniem zdrowotnym z zakresu profilaktyki. Szczepienia mogą być wykonywane w podmiotach prowadzących działalność leczniczą (w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej i praktykach lekarskich). Procedura szczepienia zawsze obejmuje dwie podstawowe czynności: badanie lekarskie, na podstawie którego lekarz kwalifikuje pacjenta do szczepienia (lub podejmuje decyzję o odroczeniu) oraz podanie szczepionki. W zależności od rodzaju danej szczepionki, jest ona podawana albo poprzez iniekcję (zastrzyk) albo w formie doustnej.

O czym musisz poinformować lekarza przed szczepieniem?

Koniecznie poinformuj lekarza o:

• przebytych chorobach,
• przyjmowanych lekach (mogą one wpływać na działanie szczepionki, np. osłabić jej działanie lub wywołać reakcję alergiczną);
• przebywaniu lub bliskim kontakcie z osobą chorą,
• niepokojących objawach, jeśli pojawiły się po podaniu poprzednich szczepionek.

Jakie czynności muszą być wykonane przed szczepieniem?

Wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego musi być poprzedzone badaniem lekarskim, które ma na celu wykluczenie ewentualnych przeciwwskazań. O wykonaniu lub przesunięciu terminu szczepienia zawsze decyduje lekarz, po zbadaniu pacjenta oraz uzyskaniu informacji dotyczących jego stanu zdrowia. W przypadku dziecka takich informacji mają obowiązek udzielić lekarzowi rodzice lub opiekunowie prawni.

Pamiętaj!

• Badanie kwalifikujące do szczepienia przeprowadza lekarz.
• Lekarz kwalifikuje do szczepienia na podstawie badania pacjenta i zebranego wywiadu (czyli informacji od pacjenta lub jego przedstawiciela prawnego).
• Lekarz musi uzyskać zgodę pacjenta na wykonanie szczepienia.

Źródło : Ministerstwo Zdrowia, Główny Inspektorat Sanitarny.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Trzebnicy 

  mgr Szymon Klakočar